نحوه تنظیم و ارائه طرح کسب و کار

مسائلی وجود دارد که در بهتر شدن برنامه کسب و کارشما اثر گذارند و بهتر است در نوشتن طرحتان به آن‌ها توجه کنید.

• جلد و شیرازه‌بندی طرح تجاری باید مناسب باشد. به یاد داشته باشید که برداشت اولیه افراد از شما از طریق طرح تجاری ایجاد می‌شود. جلسه گزارش باید شامل موضوعاتی از قبیل؛ نام قانونی کسب‌ و کار، نشان یا علامت شرکت، نشانی، شماره تلفن، دورنگار، نشانی پست الکترونیک، سایر راه‌های تماس در صورت موجود بودن، ذکر ضرورت و محرمانه بودن طرح.
• طرح باید عاری از هر گونه اشتباه تایپی و دستور زبانی باشد. نوع قلم به کار رفته باید ساده و خوانا باشد.
• در ابتدای طرح، فهرست بیاورید تا افراد بتوانند هر بخش دلخواه را به سرعت پیدا کرده و بررسی نمایند.
• گزارش را بر روی کاغذ با کیفیت خوب و به صورت یک رو تحریر نمایید.
• حاشیه‌های مناسبی را انتخاب کنید. این موضوع برای آنکه خواننده بتواند سؤالات یا پیشنهاداتی را بنویسد مفید می‌باشد.
• اگر کسب‌ و کار مورد نظر شما عبارات ویژه و یا عباراتی که از حرف اول واژه‌های یک گروه کلمات مانند (گروه آموزشی جو کار) گاج ساخته می‌شود، بهتر است از این عبارات کمتر استفاده کنید و یا سعی کنید آن را بیشتر توضیح دهید.
• صفحات را شماره‌گذاری کنید و آن را به فهرست مندرجات تطبیق دهید.
• طرح را کوتاه و فشرده تهیه نمایید و از ارائه اطّلاعات غیر مرتبط و فرعی اجتناب کنید. جزئیات لازم را می‌توانید در صورت ضرورت به صورت ضمائم ارائه نمایید.
• نمونه‌های آگهی‌ها، موضوعات مربوط به بازاریابی و سایر اطّلاعات و منابع و مآخذ اطّلاعات که به ارائه بهتر مطالب کمک می‌کنند را می‌توانید در ضمائم ارائه کنید.
• گزارش را به صورتی صحافی کنید که هنگام باز کردن، صفحات به راحتی و به صورت صاف و هموار در مقابل یکدیگر قرار گیرند.
• در هزینه صحافی گزارش زیاده‌روی نکنید. گزارشی که به جلد آن توجه زیادی شود ولی از محتوای لازم برخوردار نباشد بیشتر شک و تردید خواننده را بر می‌انگیزد.
• همیشه واقعیت‌ها را ذکر کنید و از دروغ به پرهیزید.

هنگام ارائه طرح به نکات زیر نیز توجه کنید:

• با حرارت و احساس، طرح خود را به مخاطب ارائه دهید ولی در بروز احساسات زیاده‌روی نکنید.
• مخاطبان طرح خود را بشناسید و مطابق با خواسته آن‌ها ارائه کنید.
• نخست سرفصل مطالب عمده را عنوان کنید و جزئیات را برای بعد بگذارید.
• ارائه شما باید ساده و قابل فهم باشد. روی دو تا سه موضوع اصلی تمرکز کنید و از ذکر جزئیات فنی به پرهیزید.
• از وسایل شنیداری و دیداری بهره بگیرید.
• ارایه را با ذکر مجدد نقاط قوت پایان دهید.
• خود را برای پاسخگویی به پرسش‌های احتمالی سرمایه‌گذاران آماده کنید.
• به طور دقیق و روشن معامله پیشنهادی را مشخص کنید.
• سفارش‌های نقدی را قبل از ارائه طرح انجام دهید، حتی اگر ارائه طرحتان به تعویق افتد.
• از جملات مبهم، سر بسته و مسائل واهی دوری کنید.
• مشکلات و مسائل بالقوه کار را آشکار و درباره آن‌ها بحث کنید.

راهنمای تهیه و تدوین برنامه کسب و کار (Business Plan) شرکت‌های مشاوره مدیریت توسعه کارآفرینی

اجزای برنامه کسب و کار (BUSINESS PLAN)

برنامه کسب و کار دارای بخش‌های مختلفی است که هر یک به تشریح عملکردهای گوناگون شرکت می‌پردازد.
برنامه کسب و کار شرکت شامل ۸ قسمت اصلی می‌باشد:

• خلاصه اجرایی، مدیریتی و معرفی شرکت
• چشم انداز، ماموریت و اهداف طرح
• تحلیل SWOT
• طرح سازمان
• طرح خدمات
• طرح مخاطبین
• طرح مالی
• ضمائم

۱- خلاصه اجرایی، مدیریتی و معرفی شرکت

برنامه کسب و کار معمولاً با خلاصه اجرایی، که در آن نکات برجسته طرح مطرح شده است، آغاز می‌شود.
عناوینی که باید در این بخش مورد توجه قرار گیرند شامل موارد زیر می‌باشد:

• اهداف و ضرورت ایجاد شرکت
• بیانیه ماموریت/ ماموریت
• کلیدهای موفقیت
• تاریخچه شرکت
• مدل عملیاتی مرکز (فرایند اجرایی)
• مالکیت معنوی/ فکری
• خدمات
• نتایج مالی مورد انتظار
• موقعیت محلی

۲- چشم انداز، ماموریت و اهداف طرح

• چشم انداز طرح
• ماموریت طرح
• اهداف طرح

۳- تحلیل SWOT

در این بخش از برنامه کسب و کار مهم‌ترین راهبردها و راهکارهای اولویت‌دار و عوامل حیاتی موفقیت در ایجاد و توسعه شرکت، بررسی و تحلیل قرار گیرد.

برای دستیابی به این مهم، ابتدا فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در خارج از سازمان و در سطح کشور و سپس نقاط قوت و ضعف درون‌سازمانی مورد بررسی قرار گرفته، سپس با استفاده از یکی از فنون موجود در مدیریت راهبردی به نام تحلیل SWOT، مهم‌ترین راهبردها و راهکارها استخراج گردیده‌ است.

• مهم‌ترین فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در فضای کشور برای ایجاد شرکت
• مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف شرکت برای ایجاد واحدهای مشاوره
• راهبردهای SO با توجه به نقاط قوت و فرصت‌ها
• راهبردهای ST با توجه به نقاط قوت و تهدیدها
• راهبردهای WT با توجه به نقاط ضعف و تهدیدها
• راهبردهای WO با توجه به نقاط ضعف و فرصت‌ها
• راهبردهای SWOT با توجه به نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات

۴- طرح سازمان

طرح سازمان موارد گوناگونی به شرح زیر را در برمی‌گیرد:

• معرفی تیم مدیریتی و تجربیات آنها
• نمودار سازمانی و شرح وظایف
• راهبردهای مدیریتی و شیوه‌های اداره سازمان
• نحوه تعامل بخشهای مختلف شرکت
• برنامه‌های استخدام و آموزش کارکنان
• ضوابط پرداخت حقوق و مزایا
• فهرستی از رویه‌ها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها
• نحوه بهره‌گیری از فنّاوری اطّلاعات در فرآیندهای سازمان
• برنامه زمان‌بندی اجرای طرح و تعیین گام‌های اجرایی اولیه

۵- طرح خدمات

در این راستا شرح موارد ذکرشده زیر از اهمیت به‌سزایی برخوردار است:

• راهبردهای شرکت در ارائه خدمات
• خدمات قابل ارائه توسط مرکز در هر یک از مراحل رشد و واحدهای مشاوره
• بیان وجه تمایز خدمات نسبت به سایر شرکتها
• راهبرد و برنامه‌های آتی جهت توسعه و ارتقای خدمات
• تعرفه‌های تعیین‌شده و نحوه ارایه خدمات (با یارانه, رایگان,.....) و نحوه بازگشت این هزینه‌ها
• نحوه تأمین خدمات (برون‌سپاری و درون‌تأمینی)
• نحوه ارزیابی میزان اثربخشی خدمات
• نحوه بهره مندی از فنّاوری اطّلاعات در ارایه بهینه خدمات

۶- طرح مخاطبان (بازاریابی)

این طرح انواع، گستره و مشخصات مخاطبان احتمالی شرکت را بیان نموده و شامل فهرستی تفصیلی از بخش‌بندی مخاطبان، تجزیه و تحلیل آنها، نیازسنجی و... خواهد بود. این طرح می‌تواند در موفقیت شرکت نقشی حیاتی ایفا کند.

• بخش‌بندی مخاطبان
• نیازهای مخاطبان
• شیوه پذیرش و ارزیابی بنگاهها
• شیوه ارزیابی عملکرد بنگاهها

۷- طرح مالی

مهم‌ترین عناوینی که در بخش مالی برنامه کسب و کار شرکت مطرح می‌باشند، عبارتند از:

• شاخص‌های مالی کلیدی
• منابع و موارد استفاده از سرمایه
• تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر
• تجزیه و تحلیل نسبت‌های تجاری
• بیانیه سود و زیان پیش‌بینی‌شده
• بیانیه جریان نقدینگی
• ترازنامه
• بیانیه درآمد و طرح‌های بلند مدت
• طرح خرید (مواد اولیه و تجهیزات)
• مدیریت وام

۸- ضمائم

ضمائم برنامه کسب و کار به قرار ذیل می‌باشد:

• کاربرگ‌های اجرایی
• اسناد و مدارک پشتیبانی
  • در صورتی که قبلاً امتیازی کسب شده، آماده‌ کردن یک نسخه از قرارداد اعطای امتیاز و تمام مدارک پشتیبانی که توسط امتیازدهنده تهیه شده است.
  • یک نسخه از مجوزها و دیگر مدارک قانونی
  • یک نسخه از مشخصات سرمایه‌گذارهای اصلی
  • یک نسخه از مشخصات مؤسسان و مدیران مرکز
  • رونوشت نامه‌های درخواست از طرف متقاضیان خدمات مرکز
  • یک نسخه از موافقتنامه‌ها و قراردادها با سرمایه‌گذاران
  • اساسنامه
  • رویه‌ها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها
  • برنامه زمانبندی اجرای طرح و انجام فعالیتها

ساختار تدوین طرح کسب و کار فن‌آفرینانه (جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی)

این بخش از جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی با هدف شناسایی و معرفی برترین طرح‌ها و یا ایدهای قابل تجاری‌سازی برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این بخش لازم است با لحاظ کردن معیارهای تعیین شده، ایده و یا طرح ارائه شده خود را بر روی توسعه یک محصول / خدمت مبتکرانه (Innovative) متمرکز نمایند که دارای فناوری برتر و یا کاربرد بدیعی از فناوری موجود است.

طرح‌ها در دو مرحله تحویل دبیرخانه جشنواره می‌شود: ۱. طرح اولیه ۲. طرح کامل

معیارهای داوری طرح‌ها

اگر چه ساختار‌های مختلفی جهت تدوین و نگارش طرح کسب و کار وجود دارد ولی به جهت امکان مقایسه طرح‌های ارائه شده توسط داوران و انتخاب برترین آنها، رعایت قالب و شکل اجزاء ارائه شده برای شرکت کنندگان الزامی است. معیارهای کلی داوری با توجه به نکات زیر تدوین شده است.

• سطح خلاقیت، ابتکار و نوآوری بکار گرفته شده
• چگونگی استفاده از فرصت تشخیص داده شده برای کسب درآمد
• امکان‌پذیری فنی، قابلیت اجرا و ظرفیت لازم برای سرمایه‌گذاری
• توان تیم پیشنهادی برای اجرای طرح

فهرست مطالب طرح اولیه (در ۵-۶ صفحه)

۱- مشخصات کلی طرح

شامل عنوان طرح، نام طراح یا طراحان، مدت تخمینی انجام طرح، میزان سرمایه اولیه موردنیاز

۲- خلاصه طرح (چکیده اجرایی)

منظور از خلاصه طرح شرح مختصری از ایده / طرح کسب و کار، فناوری بکار گرفته شده، بازار هدف و آینده آن، مزیت‌های رقابتی، هزینه‌ها، تیم کاری و چشم‌انداز آن می‌باشد. (حداکثر ۲ صفحه)

۳- تشریح و توجیه فناوری (حداکثر ۳ صفحه)

۳-۱- نوآوری
۳-۲-فرآیند دستیابی به فناوری (مهندسی معکوس، اختراع، ...) و نوع محافظت از آن
۳-۳- زمینه‌های کاربرد فناوری
۳-۴- وضعیت کنونی فناوری و مقایسه با فناوری‌های رقیب
۳-۵- ریسک‌های مربوط به فناوری و راه حل‌های کاهش آنها
۳-۶- تأثیرات اجتماعی / مزایای فناوری / ویژگیهای منحصر بفرد
۳-۷- ارزش مالی فناوری

فهرست مطالب طرح کامل کسب و کار

سرفصل‌های در نظر گرفته شده برای تدوین طرح کامل کسب و کار به همراه درصد وزن هر کدام از امتیاز کل طرح عبارتند از:

۱- مشخصات کلی طرح

شامل عنوان طرح، نام طراح یا طراحان، مدت تخمینی انجام طرح، میزان سرمایه اولیه موردنیاز

۲- خلاصه طرح (چکیده اجرایی)

۳- تشریح کسب و کار (۱۰٪)

۳-۱- توصیف کالا‌ خدمت / فرآیند شامل: ایده، نوآوری، پتانسیل‌ها‌و فرصت‌های ایجاد کسب‌و‌کار، قابلیت تجاری سازی
۳-۲- درآمد کسب و کار (میزان تولید و ارایه خدمت، سطح توزیع و ...)
۳-۳- شکل کسب و کار (حقوقی، حقیقی، ...)

۴- تشریح و توجیه فناوری (۲۵٪)

۴-۱- نوآوری
۴-۲- فرآیند دستیابی به فناوری (مهندسی معکوس، اختراع، ...) و نوع محافظت از آن
۴-۳- زمینه‌های کاربرد فناوری
۴-۴- وضعیت کنونی فناوری و مقایسه با فناوری‌های رقیب
۴-۵- ریسک‌های مربوط به فناوری و راه حل‌های کاهش آنها
۴-۶- تأثیرات اجتماعی / مزایای فناوری / ویژگیهای منحصر بفرد
۴-۷- ارزش مالی فناوری

۵- تحلیل بازار (۱۵٪)

۵-۱- تحلیل صنعت (آینده این کسب و کار، رقبای این کسب و کار)
۵-۲- مطالعه و تحقیق بازار (بخش‌بندی بازار، پتانسیل بازار، نوع مشتری)
۵-۳- برنامه‌ریزی بازار (استراتژی‌های قیمت‌گذاری، استراتژ‌یهای توزیع و تبلیغات، آینده محصول یا قیمت‌گذاری)
۵-۴- مدل بازاریابی (فروش محصول، فروش فناوری و ...)

۶- ارزیابی ریسک کسب و کار (۱۰٪)

۶-۱- نقاط ضعف کسب و کار
۶-۲- ارزیابی ریسک در ارتباط با پذیرش بازار و تغییر در رفتار مشتریان و سرمایه‌گذاران
۶-۳- ریسک‌های ناشی از تغییرات اجتماعی، سیاسی، جمعیتی، اقتصادی، محیطی و قانونی
۶-۴- راه‌های مقابله با ریسک‌ها و برطرف کردن ضعف‌ها

۷- برنامه‌ریزی و توجیه مالی (۱۵٪)

۷-۱- میزان سرمایه و منابع تأمین آن
۷-۲- پیش‌بینی حساب سود و زیان و نقطه سر به سر
۷-۳- پیش‌بینی و توجیه درآمدها

۸- برنامه اجرایی و سازمانی (۱۲٪)

۸-۱- ارائه مراحل اجراء و زمان‌بندی آنها
۸-۲- امکانات و فناوریهای موردنیاز برای اجرا
۸-۳- تأمین‌کنندگان امکانات و محل اجراء
۸-۴- ساختار تشکیلاتی (مشخصات نیروی انسانی و نحوه بکارگیری، شکل مالکیت، ...)

۹- ضمائم و سایر مستندات (۸٪)

شامل داده‌های بازار، فهرست قیمت‌ها، پیشینه مطالعات فناوری، تصاویر / نقشه‌ها، ...

توجه: ۶۵٪ کل امتیاز داوری مربوط به داوری‌ مراحل اول و دوم و ۳۵٪ مربوط به مرحله نهایی (دفاعیه حضوری) می‌باشد.

نکات مهم

۱- طرح باید بر روی کاغذ A4 به صورت یک‌رو و تایپ شده ارائه گردد.
۲- طرح کامل حداکثر در ۳۰ صفحه ارائه گردد.
۳- طرح اولیه و طرح کامل لازم است در فرمت PDF به آدرس الکترونیکی جشنواره ( shtf@istt.irThis e-mail address is being protected from spam bots, you need JavaScript enabled to view it ) و در فرمت word به دبیرخانه جشنواره ارسال گردد.
۴- طرح ارائه شده نباید ناقض هیچ نوع حق مالکیتی باشد.
۵- داوری طرحهای کامل در سه مرحله زیر صورت می‌گیرد
۵-۱ مرحله اول داوری شامل بررسی کلی طرحها از نظر رعایت اصول وساختار نگارش طرح کسب‌وکار و همچنین سطح فناوری طرح
۵-۲ مرحله دوم داوری شامل بررسی طرحها از نقطه نظر محتوی و عملیاتی بودن فناوری بکار گرفته شده در طرح و پرداختن به جزئیات هر یک از سرفصل‌های طرح کسب‌وکار
۵-۳ داوری مرحله سوم بصورت حضوری و روزهای برگزاری جشنواره انجام می‌گیرد.
۶- ۶۵٪ از امتیاز هر طرح مربوط به مرحله اول و دوم داوری و ۳۵٪ مربوط به مرحله سوم داوری است

نحوه تدوین برنامه کسب و کار پیشنهادی بورس اوراق بهادار 

یکی از مدارکی که شرکت ها پس از درخواست پذیرش باید ارایه کنند، برنامه کسب و کار یا Business Plan است.

برنامه کسب و کار برنامه ای است که چشم انداز فعالیت های شرکت(تخصیص منابع، فرصت ها و تهدیدها و...) را در آینده نشان می دهد. هم چنین این برنامه یکی از روش های متداول برای انتقال اطلاعات به طیف وسیعی از استفاده کنندگان همچون سرمایه گذاران، شرکای تجاری آینده، مدیران و کارکنان است. اگر چه بسیاری فکر می کنند این برنامه فقط در زمان شروع به اجرای یک فعالیت جدید ضروری است ولی باید توجه داشت این برنامه به عنوان یکی از عوامل حیاتی در ادامه فعالیت شرکت ها نیز به شمار می رود، چرا که در هر شرایطی نیاز به جذب سرمایه و یا اخذ وام های جدید وجود دارد. شرکت ها برای ادامه فعالیت و حضور در عرصه رقابت نیازمند رشد بهینه با توجه به امکانات موجود هستند.

مدیریت پذیرش بورس اوراق بهادار تهران با توجه به درخواست شرکت های متقاضی پذیرش و شرکت های کارگزار معرف، متن پیشنهادی در این خصوص تهیه کرده است که برای استفاده و بهره برداری تقدیم می شود و بدیهی است که امکان جرح و تعدیل و کامل تر شدن آن برای شرکت ها وجود دارد.

مقدمه

برنامه کسب و کار در هر واحد اقتصادی بزرگ یا کوچک به عنوان یک سند اصلی تلقی می شود که مقیاسی برای کارمندان و مدیران خواهد بود تا به واسطه آن بتوانند میزان موفقیت های خود و شرکت را بسنجند و برای فعالیت های آتی خود تصمیم گیری کنند. به علاوه برنامه کسب و کار یک روش متداول جهت انتقال اطلاعات به طیف وسیعی از اشخاص همچون سرمایه گذاران، شرکای تجاری آینده، مدیران، کارکنان و سایر استفاده کنندگان است. تصمیم گیری های مربوط به اجرای یک پروژه یا فعالیت جدید مبتنی بر مطالعات و بررسی هایی است که نتیجه آن در قالب برنامه کسب و کار ارایه می شود. این برنامه براساس توانایی های شرکت در نیروی انسانی، تجهیزات و سرمایه تهیه می شود. راهنمای تهیه برنامه کسب و کار به منظور بررسی درخواست پذیرش سهام شرکت ها در بورس تهیه شده است. این راهنما صرفاً یک نمونه است و هر شرکت می تواند براساس ویژگی های خاص خود تغییرات لازم را در آن اعمال کند. اطلاعات تکمیلی را می‌توانید در منابع زیر جستجو فرمایید:

استراتژی رقابتی، مایکل پورتر، ترجمه مجیدی و مهرپویا، انتشارات رسا، ۱۳۸۵.

www.makingthenetwork.Org/centre
www.defee.gov.uk/ict-learning-centres
www.ecomlink.org
www.planware.org
www.businessplans.org/businessplans.html
www.bplans.com/sp/businessplans.cfm
www.businessplanarchive.org

وقتي كارآفريني وجود يك فرصت كاري را تشخيص مي‌دهد، قدم بعدي ايجاد يك طرح كسب و كار براي اين فرصت جديد است

برنامه جديد دقيقا مي‌بايست شامل چه مواردي باشد؟ چگونه كارآفرين مي‌تواند از اينكه طرح او توانايي جذب سرمايه‌گذاران را خواهند داشت اطمينان حاصل كند.